İnfertilite tanı ve tedavi aşamasında bireylere verilecek hemşirelik bakım sürecinin uygulaması aşamasında ihtiyaç duyulan temel bilgiyi sağlar. İnfertilitenin nedenleri, tanı ve tedavi yöntemleri, bu süreçlerde çiftlerin yaşadıkları fiziksel ve psikososyal sorunları ve önlemeye yönelik hemşirelik girişimlerini içerir.
Tedaviyi Bırakma-Drop Out
Loading...
Del curso dictado por Koç University
İnfertilite Hemşireliği (Infertility Nursing)
5 calificaciones
De la lección
İnfertilite Tedavisi Başarısızlığı
İnfertilite tedavisi başarısızlığı; başarısız tedavi sonrası yaşananlar, bu süreçte eğitim ve danışmanlık, “Tedaviyi Bırakma” kavramı ve hemşirenin rol ve sorumlulukları
Conoce a los instructores
Aygül AkyüzProfessor
Koç University School of Nursing
[BOŞ SES] Yine
başarısızlıkla ilişkili bir diğer konu da tedaviyi bırakma yani Drop Out olarak
literatürde yer alan bir kavram Kişilerin çocuk sahibi olmadan
tedaviden vazgeçmeleri anlamını taşıyor.
Kendilerine önerilen bir tedavi siklusu oluyor çünkü IVF tedavisinde
başarı şansi aldıkları siklus sayısı arttıkça onunla korole olarak artıyor.
Ve çiftler her bir tedaviye büyük bir umutla başlayıp her bir
siklus gebelikle sonuçlanmadığında hayal kırıklığı yaşamaktadırlar,
biraz öncede vurguladığımız gibi.
Bununla birlikte fiziksel,
psikolojik ve ekonomik yıpranma başarısız tedavi sonucunda kadın ve
erkeğin psikolojik durumunu daha da etkiler ki bunu da biraz önce vurguladık.
Eğer çiftin yaşadığı bu psikolojik etkilenmelerin boyutu çok
büyük olursa ve yeniden böyle bir etkilenmeyle baş edemiyeceğini düşünürse,
o zaman tedaviye devam etme, yeni bir siklusa başlama yerine tedaviyi tamamen
bırakma ve bu etkilenmelerden kaçınmayı tercih edebiliyorlar ve
araştırmalar gösteriyor ki önemli oranda infertil çift kendilerine önerilen
siklus sayısını tamamlamadan tedaviye bırakarak evlerine
çekiliyorlar çocuksuz birer çift olarak.
Ya da tedaviyi bırakma kavramı merkez anlamında da değerlendirilebiliyor.
Biraz sonra söyliyeceklerim arasında bunu da göz önünde bulundurmanızı istiyorum.
Çünkü drop out kavramı sadece kişininin tamamen tedaviden vazgeçerek evine gitmesi
kavramını içermiyor aynı zamanda o merkez için yani tedaviyi iki siklus,
üç siklus A merkezinde uygulatmış ama başarılı olamamış bir
çiftin bu sefer şansını B merkezinde denemek üzere başka bir merkeze,
başka bir hekime, başka bir ekibe yönelmesi anlamı da taşıyor,
burdaki bulguları o açıdan da değerlendirmenizi istiyorum.
Bir araştırmaya göre tedavi bırakmanın en yaygın nedenlerinin
aslında çok şaşılacak ya da tahmin edilmeyecek sonuçlar değil,
psikolojik yıpranma ki en önemli ve en başta yer alan konulardan birisi,
tedaviye zayıf, kötü yanıt.
Yani oosit sayısının yeterli olmaması, yeterli elde edilememesi
yada kişinin tedaviyle uğraşırken spontane olarak gebe kalmaları,
dolayısıyla tedavinin dışında kalmaları.
Tedavinin fiziksel yükü nedeniyle yorulmuş ve yıpranmış olmaları.
Ya da bir takım ciddi başka hastalıklara yakalanmış olmaları nedeniyle
tedavi bırakılabiliyor.
Çiftler tedavinin psikolojik yükünün fiziksel yükünden çok daha ağır olduğunu
ve daha çok başarısız tedaviler sonucu yaşadıkları depresyonun
tedaviyi bırakmalarında etkili olduğunu göstermekte, bunu vurguluyor çiftler.
Bir başka araştırmada da yine tedaviyi bırakma nedenlerinin,
tıbbi tavsiyeler yani artık gebelik şansınız çok az,
bu şekilde devam etmenizin bir anlamı kalmadığı şeklinde tavsiyede bulunulursa.
Yine psikolojik yıpranma,
kadının yaşı nedeniyle tedaviye cevap ki birinci maddeyle de örtüşüyor aslında.
Personelin bilgi ve deneyim yetersizliği,
personelin anlayış empati yetersizliği ki bu maddeler,
daha çok merkez değiştirme anlamında drop out oranlarını etki edebilir.
Evlat edinme ya da çocuk sahibi olmak için diğer alternatifleri düşünme.
Yine yaşanan sosyal sorunlar ve ekonomik sorunlar başka
çalışmalarda da önemli nedenler olarak gösterilmiş.
Biz de bu konuyla ilgili bir çalışma yaptık,
biraz önce de ekonomik yülke ilgili söylerken bulgularından bahsettim.
Benzer bir çalışmada, yurt dışında yapılmış benzer bir çalışmada IVF in,
IVF tedavisini bırakma oranı çiftlerde yüzde kırk iken, biz sorduğumuzda kadın,
tedaviyi bırakmış olan kadın ve erkeklere ayrı ayrı sorduğumuz zaman,
bir daha tedaviye başiamayı düşünüyormusunuz diye, bunların yüzde 26.4
oranında kadınlar ve yüzde 27.8 oranında erkekler evet biz şimdi
bıraktık ama evet biz bunu bıraktık demişlerdir ama geri kalanı,
yani yaklaşık yüzde 70 lerde bir oran tedaviyi bırakmış
sınıfında bulunmalarına rağmen yeniden başlamak istediklerini belirtmişlerdir.
Bu da şunu gösteriyor, tedaviyi bırakma nedenleri ile ilişkili düşünürsek
aslında gerekli psilolojik yükü, desteği imkanı ve ekonomik
imkanı bulurlarsa yeniden tedavi almak istediklerini bize düşündürüyor.
Bir diğer taraftan da şunu söyleyebiliriz,
bir bebek sahibi olmak kişinin içten gelen iç motivasyonu kadar,
sosyal bir motivasyon, sosyal bir sorumluluk.
Ve kişiler bunu gerçekleştiremedikleri sürece gerçekleştirmek için
herşeyi denemeye devam etmek istiyorlar.
Başarısız IVF tedavileriyle ilgili söyliyeceklerim bunlar, birde tedavi
başarılı olduğu taktirde neler oluyor çok kısa olarak ondan bahsetmek istiyorum.
Başarılı IVF tedavilerinin komplikasyonlarına baktığımız zaman,
en önemli komplikasyonların çoğul gebelikler, yine buna bağlı erken doğumlar
ve abortuslar düşük doğum ağırlıklı bebek, gebelik ve doğum sonu dönemde
annede psikolojik sorunlar olarak karşımıza çıkabildiğini görüyoruz.
Gebelik ve postpartum dönemde, baktığımız zaman,
araştırmalar ve klinik gözlemler şunu göstermiş,
daha önce inferilite yaşamiş gebe kadınlarda gebelik dönemlerinde
depresyon ve anksiyete düzeyinin normal şekilde gebe kalan,
infertilite öyküsü olmayan kadınlara göre daha yüksek olduğunu hatta bu kadınlarda
postpartum depresyon gelişme riskinin de daha yüksek olduğunu göstermiştir.
Bu konuda yapılmış çok sayıda çalışma var, özellikle infertilite sonrası,
yani infertilite öyküsü olan kadınların yaşadıkları psikososyal
sorunlarla ilgili ama bizimde yaptığımız bir çalışma var.
İnfertilite öyküsü olan kadınlarla olmayan kadınları karşılaştırdığımız
bir klinik çalışma yayınladık,
buna göre infertilite öyküsü olan kadınlarda postpartum depresyon gelişme
oranının fertil kadınlardakine göre 1.3 kez daha fazla olduğunu belirledik.
Baktığımız zaman katkı veren yani depresyona katkı veren
faktörlere infertilite öyküsü olmayan kadınlarda
gebelik nedeniyle libido kaybı, negatif beden imajı,
bebeğin cinsiyetinin istenmemesi, insüzyon bölgesinde ağrı yada enfeksiyon disperoni
gibi nedenlerin bir sorun yarattığı ve depresyona katkı verdiği görülmüş,
ancak çok ilginç infertil kadınlarda bunların hiçbirisi depresyona
katkı veren bir faktör olarak karşımıza çıkmadı.
Yani fertil olmanın, bir çocuk sahibi olmanın aslında
kadınlarda bunlarla baş etmeyi daha etkili kıldığını da görmüş olduk.
Ancak önceki depresyon düzeyinin ve önceden getirilen depresyonun
postpartum depresyon gelişmesinde bir risk faktörü olduğunu da belirlemiş olduk.
Yardımcı üreme teknikleriyle elde edilen gebelikler günümüzde tüm gebeliklerin
yaklaşık yüzde bir ile dördünü oluşturmaktadır ve bunlarda da
çoğul gebeliklerin önlenmesi ve çoğul gebelikller önlenerek,
komplikasyonların önlenmesine yönelik girişimler önem kazanmaktadır.
Yardımcı üreme teknikleriyle doğan bebeklerin büyük çoğunluğunun normal ve
sağlıklı olmalarına rağmen sağlık durumlarının birçok
açıdan normallere göre daha fazla risk taşıdığını da biliyoruz.
Bunun, risklerin en önemlisi çoğul gebelik riski ve bu da artmış prematüre ve
düğüm düşük doğum ağırlığına sebep olarak perınatal morbidite ve mortalite riskini
arttırıyor yine baktığımız zaman martalite ve morbidite oranlarındakindeki
farkın derecesinin ikizlerde tekizlerden daha belirgin olduğunu söyleyebiliriz.
Preterm doğum sıklığının,
IVF ile oluşan ikiz gebeliklerde doğal ikizlerden yüzde 40,
IVF tekizlerinde ise doğal tekizlerden iki kat daha fazla olduğunu da söyleyebiliriz.
Yani ikiz gebelikler de kendi arasında IVF gebeliklerinde
daha fazla risk yaratabiliyor.
Yine infertilite tedavileriyle oluşan çoğul gebeliklerde,
çoğul gebeliğin getirdiği bilinen risklerin yanında plesenta previa gibi
obstetrik komplikasyonların, prematüritenin,
sezeryan ile doğum riskinin, yeni doğan yoğun bakım ünitesine yatışların ve
perinatal mortalite riskinin de daha yüksek olduğunu çalışmalar göstermiş.
Ayrıca genel populasyonda konjenital anomali prevalansı yüzde dört iken,
yardımcı üreme teknikleri ile oluşan bebeklerde bu risk yüzde 25,
40 oranında daha da yükselmektedir.
Evet sevgili meslektaşlarım sizlerle infertilite hemşireliği dersini yürüttük.
Ben özetlemek istiyorum.
İnfertilite tedavisine yeniden başlamak zordur.
Başkalarının gebelik haberlerine sevinmek zordur.
İnfertilite tedavisinden sonra neden gebe kalamadığını anlamak ve açıklamak zordur.
İnfertilite tedavisi sırasında yanlış bir şeyden deli gibi korkmak zordur.
Tedavi sırasında o her bir ilacı tek tek kullanmak zordur.
İnfertilite tedavisi almak zordur.
Gebe olmayı beklerken adet görmek adeta ölümdür.
Yaşamın en mahrem konularını başkalarıyla paylaşmak, zordur.
Kısacası infertil olmak zordur.
Bizlerin infertil çiftlerin bu duygularını,
bu yaşadıklarını çok iyi anlamamız farkında olmamız ama en önemlisi
bu farkındalığımızı onlara farkettirmemiz gerekiyor.
Hemşireler, doktorlar, biologlar, embriyologlar,
psikologlar kısacası yardımcı üreme teknikleri ile çalışan tüm sağlık
personeli infertil çiftlerin bu zorlukları aşmalarında infertilite eğitimini
hafifletmelerinde el birliği ile çalışmaktadır ve onlara bu fırsatı,
kendi çocuklarına sahip olma fırsatını sunmaktadır.
Ben hepinize çalışmalarınızda başarılar diliyorum.
Bu dersin hepiniz için faydalı, yararlı ama en önemlisi
infertil çiftlere doğru yansımaların olacağı
inancıyla teşekkür ediyorum katılımlarınız için.
Explora nuestro catálogo
Inscríbete de manera gratuita y obtén recomendaciones personalizadas, actualizaciones y ofertas.
Coursera brinda acceso universal a la mejor educación del mundo, al asociarse con las mejores universidades y organizaciones, para ofrecer cursos en línea.
© 2019 Coursera Inc. Todos los derechos reservados.
